Krótka nowela autorstwa Stefana Żeromskiego składająca się z trzech części, pełna aluzji do upadku powstania styczniowego.
W opowiadaniu widzimy polskiego chłopa, powstańca, przewożącego na wozie broń. Dzieje się to jesienią, chłop idzie przez pole pełne błota, zacina deszcz. Niestety trafia w pewnym momencie na wojsko, jakie to wojsko i co się z nim stanie, można się dowiedzieć po przeczytaniu opowiadania.
